Cena transferowa, inaczej cena transakcyjna, wprowadzona w polskim prawie w 2000 roku, jest ceną stosowaną w transakcjach między podmiotami powiązanymi, na ogół znajdującymi się w jednej grupie kapitałowej. Według ustawy o PIT (art. 23) oraz ustawy o CIT (art. 11) to „rezultat finansowy warunków ustalonych lub narzuconych w wyniku istniejących powiązań, w tym cenę, wynagrodzenie, wynik finansowy lub wskaźnik finansowy”. A zatem, cena transferowa ma decydujący wpływ na wysokość strat lub zysków w danych częściach grupy kapitałowej.
Ceny transferowe a podmioty powiązane
Najczęściej podmiotami powiązanymi są spółki matki oraz zagraniczne albo krajowe spółki siostry, a także spółki córki, czyli podmioty krajowe, podmioty zagraniczne i te same osoby fizyczne lub prawne, biorące udział w zarządzaniu podmiotem zagranicznym i krajowym. Ceny transakcyjne ustala się w momencie, gdy między tymi podmiotami występują transakcje.
Do czego służą ceny transferowe?
Zjawisko cen transakcyjnych może zostać wykorzystane do minimalizacji obciążeń podatkowych, czyli jako narzędzie do przerzucania dochodów miedzy przedsiębiorstwami (podmiotami) powiązanymi. Dzieje się tak zazwyczaj, gdy na terytorium jednego państwa obowiązują mniej dokuczliwe stawki opodatkowania. W konsekwencji, dochodzi do poprawy wyniku finansowego w jednej grupie, a jednocześnie do jego pogorszenia w drugiej grupie kapitałowej. Organ podatkowy danego państwa, w wyniku sytuacji sztucznego zaniżenia dochodu podmiotu, może ustalić ów dochód na zasadach takich, jakie byłyby stosowane, gdyby podmioty nie były ze sobą powiązane. Do tego celu wykorzystuje się zasadę ceny rynkowej.
Różnorodne funkcje cen transferowych
To przede wszystkim funkcja podziału dochodu i funkcja sterowania. Przez funkcję podziału dochodu rozumiemy ustalanie cen realizowanych między sobą transakcji. Ma to wymiar podatkowy, gdyż ceny ustalone determinują przychody i koszty podmiotów w ramach jednego przedsiębiorstwa, co z kolei ma wpływ na opodatkowanie dochodu w danych państwach. Przez funkcję sterowania rozumiemy koordynację, planowanie, a także kontrolę, co ma bezpośredni wpływa bezpośrednio na dobre lub złe funkcjonowanie danego przedsiębiorstwa.